ldığı qızılla işlənmiş qobelenlər, qübbələnmiş tavandan isə büllur çilçıraq asılmışdı.
Yuxarı mərtəbədə mənim yataq otağım, Babanın otağı, eləcə də daim tütün və darçın qoxuyan, “qəlyanxana” hücrəsi – kabinet vardı. Baba və onun dostları Əlinin açdığı süfrədən sonra bu hücrədə qara dəri kreslolara yayxanardılar. Onlar qəlyanlarını doldurar – Baba buna qəlyanı kökəltmək deyərdi – və sevdikləri üç mövzudan biri – siyasət, biznes, yaxud futbolu müzakirə edərdilər. Bəzən mən Babadan onlarla oturmaqçün icazə istəyərdim, amma o qapını gövdəsi ilə bağlayıb:
– Get, – deyərdi. – Görürsən, böyüklər söhbət eləyir. Yeri, kitab oxu.
O qapını bağlayar, mən isə ürəyimdə “niyə o ancaq böyüklərlə söhbətə ayırır vaxtını” deyə-deyə, bağlı qapı arxasında qalardım. Dizlərimi sinəmə sıxıb qapının yanında yerə çökər, beləcə, onların gülüşünə, söhbətinə qulaq verə-verə bir saat, bəzən iki saat oturardım.
Aşağıdakı qonaq otağının qövsvarı divarlarında xüsusi sifarişlə düzəlmiş şkafların içində çərçivəyə salınmış ailə şəkilləri var idi: babamla Nadir Şahın 1931-ci ildə, şahın qətlindən iki il əvvəl çəkdirdiyi köhnə, bozarmış şəklində ikisi də ayaqlarında uzunboğaz çəkmə, çiyinlərində aşırma kəmər üzərində tüfəng, ovlanmış maralın yanında dayanmışdılar. Bir az aralıda valideynlərimin toy şəkli də vardı – Baba öz qara kostyumunda çox şıq görünür, anam isə ağ geyimdə gənc şahzadəyə bənzəyirdi. Şəkillərdən birində Baba və onun ən yaxın dostu, iş ortağı Rəhim Xan bizim evin qarşısında dayanıblar, heç birinin üzündə təbəssüm yoxdur – bu şəkildə yorğun və tutqun görünən Babanın qucağındakı körpə mənəm. Babanın qucağında olsam da, balaca barmaqlarımın sarıldığı çeçələ barmaq Rəhim Xanınkıdır.
Qövsvarı divarın o başında yemək otağının ortasındakı qırmızı ağacdan düzəlmiş yemək masasının başına rahatca 30 qonaq yerləşə bilərdi. Atamın qeyri-adi qonaqlıqlar şakərini nəzərə alsaq, demək olar ki, hər həftə masanın ətrafı dolu olurdu. Qonaq otağının bir başındakı hündür mərmər buxarı qış vaxtı həmişə ocağın narıncı işığına boyanardı.
Geniş şüşə sürüşmə qapılar iki akr1 sahəsi olan arxa həyətə və sıra-sıra albalı ağacları ilə əhatələnmiş yarımdairəvi meydançaya açılırdı. Baba və Əli həyətin şərq divarı boyunca kiçik tərəvəz bostanı düzəldib, pomidor, nanə, bibər və əslində heç vaxt bar gətirməyən qarğıdalı əkmişdilər. Həsənlə mən ona “Qarımış qarğıdalı divarı” deyirdik. Bağın cənubundakı yapon əzgilinin kölgəsində qulluqçuların evi – Həsənlə atasının yaşadığı balaca, sadə palçıq daxma var idi.
1964-cü ilin qışında, anam məni doğarkən öldükdən bir il sonra Həsən bax elə burda, bu kiçik daxmada dünyaya gəlmişdi.
Malikanədə yaşadığım on səkkiz il ərzində mən Həsənlə Əlinin olduğu tərəfə c