Erkülün qoçaqlıqları

BİRİNCİ FƏSİL

NEMEY ŞİRİ
1
– Maraqlı nəsə var, miss Lemon? – deyə ertəsi səhər kabinetinə girən Puaro soruşdu.
O, miss Lemona çox etibar edirdi. Bu xanımın təxəyyülü məhdud olsa da duyma qabiliyyəti mükəmməl idi. Miss Lemonun diqqətəlayiq hesab etdikləri, bir qayda olaraq, eyni nəticə verirdi. Bu xanım əsl katibə idi.
– Elə bir şey yoxdur, müsyö. Amma bir məktub var, məncə, o sizə maraqlı olar. Onu digər sənədlərdən üstdə qoymuşam.
– Görəsən, kimdəndir? – maraqlanan Puaro irəliyə doğru bir addım da atdı.
– Məktub sahibinin arvadının Çin mopsu cinsindən olan iti yoxa çıxıb. Sizdən bu məsələni araşdırmağı xahiş edirlər.
Puaro narazı baxışlarla miss Lemonu süzərək yerində donub qaldı, amma qız bunu sezmədi. O, pulemyot sürəti və snayper dəqiqliyi ilə makinada yazı çap edirdi. Puaro sarsılmışdı; sarsılmış və pərt olmuşdu. Miss Lemon, hətta əvəzolunmaz miss Lemon da belə söz deyərmiş! Mops! Çin mopsu! Özü də bu gecə gördüyü əla yuxudan sonra?! Səhər erkən xidmətçi ona qəhvə gətirəndə yenicə oyanmışdı – bax həmin an Puaro Bukinqem Sarayından qayıdırdı, onu şəxsən təltif edən isə...
Onun dilində acı və kəskin söz dolaşdı, amma özünü saxladı, onsuz da miss Lemon makinanın təbilinin gurultusundan onu eşitməyəcəkdi.
Dilxorluqdan Puaro qəhqəhə çəkib güldü, sonra uğursuz məktubu yazı masasının üstündə qalaqlanmış kağızların üstündən götürdü. Bəli, hər şey miss Lemonun dediyi kimi idi. Yığcam və konkret məzmunlu işgüzar məktub, həm də nə barədə? Çin mopsu, pekinesin – kökəldilmiş dombalangöz itlərdən birinin oğurlanması. Varlı xanımlar bu it cinsini çox sevirlər. Bu cəfəngiyyatı oxuduqca Puaro üz-gözünü büzüşdürdü. Bəs uydurmalarla dolu məktub onu necə maraqlandıra bilərdi? Əslində, heç nə ilə. Hərçənd... Yox, hər halda, miss Lemon haqlı idi. Məktubdakı bir detal, doğrudan da, qeyri-adi idi.
Puaro masanın arxasına keçib məktubu bir də oxudu. O özünün ilk qəhrəmanlığının hansısa bir iti tapmaq olacağını gözləmirdi! Bu işdə dəyərli heç nə yox idi, o, tamamilə gərəksiz idi. Ən başlıcası, bu iş heç vəchlə Heraklın qəhrəmanlığına sövq etmirdi. Bununla belə, maraqlı idi.
Nəhayət, maraq Puaronun pərtliyinə qalib gəldi.
– Puaro Cozef Hoqqinin ofisinə zəng edib məni nə vaxt qəbul edə biləcəyini öyrənin, – deyə cır-cır cırıldayan makinanın səsini batırmağa çalışaraq tapşırıq verdi. Hər halda, həmişə olduğu kimi, miss Lemon haqlı çıxdı.
2
– Müsyö Puaro, mən sadə adamam, – ser Cozef Hoqqin bildirdi.
Puaro qeyri-müəyyən şəkildə sağ əlini uzatdı.
Belə jest onun ser Cozefin parlaq karyerasına valeh olduğunu, yaxud onun təmkinliliyini dəyərləndirdiyini, həmçinin ser Hoqqinin özünə bu qədər az hörmət qoyması ilə razılaşmadığını ifadə edirdi. Hər halda, bunu göstərilən keyfiyyətlərin təsdiqi kimi də qəbul etmək olmazdı – Puaronun fikrincə, Cozef vulqar danışmamaq üçün özünü sadə insan kimi göstərir. Bütün bunlar müəyyən tərzdə kimisə, yaxud nəyisə xatırladırdı, amma məhz kimi, yaxud nəyi – bax bunu Puaro xatırlaya bilmirdi. Nə isə çoxdan, hələ Belçikada... sabunla əlaqədar idi... nə isə...
Ser Cozef isə bu arada sözünə davam etdi:
– Fırıldaqçılarla aram yoxdur, nə onların ətrafında, nə də yanında gəzmərəm. Bəlkə də başqaları, müsyö Puaro, olsaydı, onu yaramaz borc bilib tüpürər, yaddan çıxarardı, amma Cozef Hoqqin belələrindən deyil. Mən imkanlı adamam, iki yüz funt mənim üçün heç nədir.
– Bu münasibətlə sizi təbrik edirəm, – Puaro səbrini basa bilmədi.
– Hə?
Ser Cozef fikrini toplamaq üçün susdu. Onun balaca gözləri bir az da qıyıldı.
– Elə bilməyin ki, pullarımı sağa-sola xərcləməyə adət etmişəm, – deyə təmtəraqlı şəkildə bəyan etdi. – Düzdür, hər şey alıram, amma lazım olan qədər ödəyir, bir penni belə, artıq vermirəm.
– Sizə məlumdur ki, mənim xidmətlərim baha qiymə­tədir? – Puaro maraqlandı.
– Bəli, əlbəttə. Amma bu, əhəmiyyətsiz bir işdir, – deyə ser Cozef gözlərini bic-bic qıydı.
– Alver etməyə alışmamışam, – Puaro çiyinlərini atdı. – Mən mütəxəssisəm, mütəxəssisin xidmətlərinə görə haqqı verilməlidir.
– Bilirəm, siz yaxşı mütəxəssissiniz. Soraqlaşıb öyrən­dim, dedilər ki, sizdən yaxşısını tapmaq çətindir. Mən bu kələyin kökünü aydınlaşdırmaq istəyirəm, qiymətindən çəkinməyəcəyəm, odur ki sizi buraya cəlb etməyi qərara aldım.
– Sizin, sadəcə, bəxtiniz gətirib, – Puaro laqeyd halda qeyd etdi.
– Eləmi? – ser Hoqqin anlaşılmaz tərzdə cavab verdi.
– Olmazın dərəcədə bəxtiniz gətirib, – Puaro dəqiqləş­dirdi. – Düzünü desəm, mən çox şeyə nail olmuşam, parlaq karyera qurmuşam.Yaxın gələcəkdə işdən aralanıb kəndə köçməyə, hərdənbir dünya səyahətinə çıxmağa hazırlaşıram. Qabaq bitkisinin yeni sortlarını yetişdirməyi arzu edirəm – əla tərəvəzdir, hərçənd onun dadında kəskinlik çatışmır. Ancaq bu, vacib deyil. Məsələ bundadır ki, öz-özümə söz vermişəm, təqaüdə çıxmazdan əvvəl, nə az-nə çox, on iki işi araşdıracağam. Belə demək olarsa, Heraklın könüllü qəhrəmanlıqları. Sizin işiniz, ser Cozef, bunlardan birincisi olacaq. Məni bu işə cəlb edən, – Puaro köksünü ötürdü, – onun yolverilməz əhəmiyyətsizliyidir.
– Əhəmiyyətliliyi? – ser Cozef bir də soruşdu.
– Mən əhəmiyyətsizlik dedim. Müxtəlif növ işlərin üstünü açmışam: qətl, müəmmalı ölüm, qarət, zinət əşyalarının oğurlanması. Amma Erkül Puaro Çin mopsunun haraya yox olduğunu aydınlaşdırsın – bax bunu məndən birinci dəfə xahiş edirlər!
– Lütfən, deyin, – ser Cozef deyindi. – Mən elə bilirdim siz Çin mopsunu itirmiş xanımların əlindən macal tapa bilmirsiniz.
– Düz tapmısınız. Amma birinci dəfədir ki, mənə evin sahibəsi yox, onun əri müraciət edib.
Ser Cozef razılıqla gözlərini qıydı.
– İndi başa düşürəm ki, niyə məhz sizi məsləhət gördü­lər, – deyə səsini ucaltdı. Siz, mister Puaro, arif adamsınız.
– Hadisəni təfərrüatı ilə danışa bilərdinizmi? – Puaro həmsöhbətini tələsdirdi. – İt nə vaxt yoxa çıxıb?
– Düz bir həftə qabaq.
– Güman etmək olar ki, o vaxtdan sizin xanımınız özünə yer tapa bilmir.
– Yox, düz başa düşmədiniz. İti artıq qaytarıblar.
– Qaytarıblar? Elə isə, icazə verin soruşum, mən burada nəyə görə lazımam?
– Ona görə ki, mən təhqir olunmuşam! – ser Cozef pul kimi qızardı. – İndi hər şeyi izah edərəm. İti bir həftə əvvəl Kensinqton bağında oğurlayıblar – arvadımın xidmətçisi onu təmiz havada gəzdirirmiş. Ertəsi gün mənim xanımımdan iki yüz funt tələb ediblər. Təsəvvür edin – iki yüz funt – özü də ayağa dolaşmaqdan başqa heç nə bacarmayan yaramaz bir itdən ötrü.
– Təbii ki, imtina etdiniz?
– Sözsüz, imtina edərdim, amma məsələdən heç xəbərim yox idi. Həyat yoldaşım Milli nə cavab verəcəyimi yaxşı bildiyindən mənə heç nə deməməyi qərara alıb. Sadəcə, pulları, onların tələb etdikləri kimi, funt kağızlarda göstərilən ünvana göndərib.
– Və iti qaytarıblar?
– Bəli. Dünən axşamçağı qapının zəngini basıb iti, bu nacinsi, kandarda qoyub gediblər. Qapını açanda itin yanında heç kim olmayıb.
– Çox gözəl. Davam edin.
– Sonra, əlbəttə ki, Milli hər şeyi boynuna aldı, mən bir qədər özümdən çıxdım, az sonra sakitləşdim, yəni olan olub, keçən keçmişdi, bir də ki, qadından nə tələb etmək olar? Qısası, bəlkə də klubda qoca Samuelsona rast gəlməsəydim bu məsələyə təzədən qayıtmazdım. Lənətə gəlsinlər, bu, əsl soyğunçuluqdur! Onların da başına belə əhvalat gəlib. Amma onun xanımından üç yüz alıblar. Mən bütün bunlara son qoymağı qərara alıb sizə məktub göndərdim.
– Güman edirəm, polisə müraciət etsəniz yaxşı olardı. Yeri gəlmişkən, bu, daha ucuz başa gələrdi.
Ser Cozef fikirli halda burnunu qaşıdı:
– Siz evlisiniz, cənab Puaro?
– Təəssüf, belə xoşbəxtlik mənə nəsib olmayıb.
– Hm, – ser Cozef deyindi. – Xoşbəxtliyin necə olduğunu bilmirsiniz, amma ailəli olsaydınız, bilərdiniz ki, qadınlar qəribə məxluqlardır. Polis adı çəkilən kimi mənim arvadım haldan çıxaraq əsəbiləşdi, beyninə yeritmişdi ki, oraya müraciət etsəm, onun bahalı Şan Dununa xətər yetirərlər. Polis haqqında, düzünü desəm, elə sizin barənizdə də eşitmək belə istəmirdi. Düzdür, sizə görə təkid etdim və Milli güzəştə getməli oldu, başa düşürsünüz, amma sizi çox da bəyənmir.
– Görürəm, vəziyyət prinsipial şəkil alıb, – Puaro cavab verdi. – Yaxşı olardı ki, xanımınızla söhbət edib bəzi təfərrüatları aydınlaşdıraydım və fürsətdən istifadə edib onu sakitləşdirəydim. Əmin ola bilərsiniz, küçüyünüz sağ-salamat olacaq.
Ser Cozef başı ilə razılığını bildirərək ayağa qalxdı:
– Sizi maşınla apararam.
3
Dəbdəbəli bəzədilmiş isti qonaq otağında iki qadın oturmuşdu. Ser Cozef və Erkül Puaro içəri daxil olan kimi balaca mops qəzəblə irəli atılaraq hürməyə və Puaronun topuqları ətrafında dövrə vurmağa başladı.
– Şan, Şan, buraya gəl. Gəl, ananın yanına, gözəlim. Onu tutun, miss Karnabi.
Miss Karnabi tələbi yerinə yetirmək üçün irəli atıldı, Puaro isə burnunun altında öz-özünə söyləndi:
– Lütfən deyin, əsl şirdir.
– Elədir, – tövşüyən miss Karnabi razılaşdı, – o, əla gö­zətçi itdir, heç kimdən, heç nədən qorxmur. Yaxşı oğlandır, yaxşı...
Ser Cozef qonağını xanımlara təqdim etdikdən sonra dedi:
– Yaxşı, mister Puaro, sizə mane olmayacağam.
Bunu deyib o, başı ilə təzim edərək getdi.
Ledi Hoqqin enlikürək, dalaşqan insan təsiri bağışlayan, saçları xınalı qadın idi. Onun daim tələsən, vurnuxan rəfiqəsi miss Karnabi qırx yaşlarında dolubədənli xanım idi. Ledi Hoqqinə hörmətlə yanaşır və açıq-aşkar ondan çəkinirdi.
– Yaxşı, ledi Hoqqin, – deyə Puaro dərhal mətləbə keçdi, – xahiş edirəm, bu biabırçı hadisəni təfərrüatı ilə danışasınız.
– Çox şadam ki, məsələnin necə ciddi olduğunu başa düşürsünüz, müsyö Puaro, – Ledi Hoqqin başladı. – Bu əsl cinayətdir. Pekineslər elə həssas olur ki – eynilə uşaqlar kimi. Onunla yaxşı rəftar etsəydilər belə, yazıq Şan Dun qorxudan ölə bilərdi.
– Canidirlər, cani! – miss Karnabi titrək səslə əlavə etdi.
– Mümkünsə, faktları bilmək istərdim.
– Deməli, məsələ belə olub. Şan Dun miss Karnabi ilə parka gəzməyə getmişdi...
– Bəli, bəli, hər şeydə günahkar mənəm, – tələskən miss Karnabi onun səsinə səs verdi. – Necə oldu ki, belə ehtiyatsızlıq etdim, belə laqeyd...
– Sizi təqsirləndirmək istəmirəm, miss Karnabi, – ev sahibəsi acı cavab verdi, – amma düşünürəm ki, bir qədər diqqətli olsaydınız pis olmazdı.
– Nə baş verdi? – bunu deyib Puaro nəzərlərini miss Karnabiyə çevirdi.
Karnabi söhbətinə geniş monoloqla başladı:
– Bilmirəm bu necə baş verdi! Biz güllərin arasındakı cığırla gedirdik – əlbəttə ki, mən Şan Dunu gözdən qoymurdum, amma küçük otların üstünə çıxdı. Mən onu evə yönəltmək istəyəndə birdən uşaq arabasında mələk kimi alyanaqlı, qıvrımsaçlı körpə gördüm. Özümü saxlaya bilməyib dayədən uşağın neçə yaşı olduğunu soruşdum. Qadın cavab verdi ki, körpə oğlan bir yaş yarımlıqdır. Hərçənd söhbətimiz bir dəqiqədən çox davam etmədi, ətrafa boylananda gördüm ki, Şan yoxdur, xaltasının qayışı isə kəsilib.
– Siz öz vəzifənizi lazımınca yerinə yetirsəydiniz, – Ledi Hoqqin söz atdı, – heç kim gizlincə yaxınlaşıb xaltanı kəsə bilməzdi.
Miss Karnabinin gözlərinin yaşardığını görən Puaro tələsik müdaxilə etdi:
– Yaxşı, bəs sonra nə oldu?
– Əlbəttə ki, ətrafda hər yeri axtardım. Onu hey çağırdım, çağırdım... Dalandardan soruşdum ki, bəlkə qucağında pekines olan kimisə görüb, o da heç nə görmədiyini dedi. Nə edəcəyimi bilmirdim, təzədən hər tərəfi axtarmağa başladım. Axırda evə qayıtdım...
Karnabi təlaş içində, həyəcanla köksünü ötürdü. Puaro evdə oynanılan səhnəni aydın şəkildə təsəvvürünə gətirdi.
– Sonra siz məktub aldınız, eləmi?
Ledi Hoqqin başçılığı öz əlinə aldı.
– Bəli, ertəsi gün, səhər poçtu ilə. Orada yazılmışdı ki, əgər Şan Dunu görmək istəyirəmsə, göstərilən ünvana iki yüz funt göndərməliyəm, özü də birfuntluq banknotlarla adi bağlamada: Blumsberi-roud-skver, ev 38, kapitan Kertis. Məktubda o da yazılmışdı ki, əgər pullara işarə qoysam, yaxud polisə xəbər versəm, onlar... onlar... Şan Dunun quyruğunu və qulaqlarını kəsəcəklər!
– Dəhşətdir, – Karnabi hıçqırıb ağlamağa başladı. – Belə də qəddar insanlar olur...
Ledi Hoqqin davam etdi:
Onu da yazmışdılar ki, pulu dərhal göndərsəm, axşam Şan Dun sağ və salamat evə qayıdacaq, amma sonradan polisə müraciət etsəm, bu, Şan Dun üçün yaxşılıqla qurtarmayacaq.
– İlahi, – miss Karnabi ağlar səslə donquldandı, – qorxuram indi də... Müsyö Puaro, əlbəttə ki, polis işçisi deyil...
– Özünüz vəziyyəti görürsünüz, mister Puaro, – Ledi Hoqqin qayğıkeşliklə dilləndi, – gərək çox ehtiyatlı olasınız.
–Axı mən polis işçisi deyiləm, – Puaro onu sakitləş­dirdi. – Son dərəcə ehtiyatlı olacağam. Sizə təminat verirəm,bundan sonra Şan Dun tam təhlükəsiz olacaq.
Deyəsən, sehrli “təminat verirəm” sözü xanımların ikisini də sakitləşdirdi, odur ki Puaro davam etdi:
– Məktub özünüzdədir?
– Xeyr, onu pullarla birlikdə göndərmək tapşırılmışdı.
– Siz də göndərdiniz, eləmi?
– Bəli.
– Hm. Çox təəssüf.
– Ancaq xaltanın qayışının qırığı məndə qalıb, – miss Karnabi yararlı olmaq imkanı qazandığına görə sevindi. – Gətirim?
Bunu deyib o, cəld otaqdan çıxdı.
Fürsətdən istifadə edən Puaro onun haqqında soruşdu.
– Eymi Karnabi? Mən ona tam inanıram. Bir az gictəhər olsa da xeyirxahdır. Amma mənim bir neçə rəfiqəm olub, hamısı da gictəhər. Eymi Şan Dunu çox sevir, bu hadisə onu hədsiz dilxor edib, digər tərəfdən, əcəb oldu, cəzasıdır, qoy çəksin, onda bilər başqalarının arabasına boylanmaq və mənim şirinimi yaddan çıxarmaq nə deməkdir! Bu qarımış qızların hamısı körpə uşaq marağındadır! Yox, oğurluq məsələsinə onun aidiyyəti yoxdur.
– Belə görünür, – Puaro razılaşdı, – amma küçük məhz Karnabi ilə olan zaman itdiyi üçün onu yaxşı yoxlamaq lazımdır. O sizdə çoxdan xidmət edir?
– Bir il olar. Karnabinin əla zəmanətləri var. Bizə qədər o, Ledi Hartinqfil ölənədək, on il onun evində işləyib, sonradan xəstə bacısına xidmət edib. Ürəyi qızıldandır, hərçənd gicdir, özü də az tapılanından.
Bu vaxt Eymi Karnabi tövşüyə-tövşüyə otağa girib ümidlə Puaroya baxaraq xaltanın qırığını ona uzatdı.
– Əlbəttə, – Puaro səylə xaltanın kəsiyini nəzərdən keçirərək yerə saldı, – şübhə yoxdur ki, kəsiblər.
Qadınların ikisi də ona xilaskar kimi baxırdı.
– Onu özümlə götürürəm, – Puaro ciddi görkəmlə xaltanın qayışını cibinə qoyaraq dedi.
Qadınlar yüngülləşmiş kimi rahat nəfəs aldılar – Puaro açıq-aydın onların ümidini doğrultmuşdu.
4
Adətən, Puaro vacib faktları dəqiqliklə yoxlayırdı. Əlbəttə, birdən-birə gictəhər və kütbeyin miss Karnabinin göründüyü kimi olmadığı şübhə doğururdu. Amma Puaro, hər ehtimala qarşı, xeyli cəhd göstərdikdən sonra artıq dünyasını dəyişmiş ledi Hartinqfildin bacısı qızı ilə görüşə bildi.
– Eymi Karnabi? – deyə son dərəcə soyuq insan, miss Maltravers, bir də soruşdu. – Əlbəttə, tanıyıram. Əsl Culiya xala istəyən adam idi: itləri sevir, ucadan əla qiraət etməyi bacarırdı. Həm də çox nəzakətli idi, heç vaxt xəstə ilə mübahisə etməzdi. Bəs nə məsələdir, ona nə olub? Xoşagəlməz nəsə baş verib? Bir il qabaq ona zəmanət vermişdim, o vaxt hansısa bir qadının... soyadı, gərək ki, H... idi, yanında işləməyə hazırlaşırdı.
Puaro tələsik miss Karnabinin işlərinin qaydasında olduğunu, sadəcə, xırda bir xoşagəlməzlik baş verdiyini izah etdi.
– Eymi Karnabi itlərin vurğunudur. Xalamın bir pekinesi vardı, onu miss Karnabiyə vəsiyyət etmişdi. Qız həmin itə elə aludə olmuşdu ki, o öləndə kədərinin həddi-hüdudu yox idi. Kəmağıl olmasına baxmayaraq, çox mərhəmətli qızdır.
Puaro da miss Karnabinin ağıl sahibi olmadığı ilə razılaşdı.
Bu görüşdən sonra həmin uğursuz gündə miss Karnabinin haqqında danışdığı dalandarın yanına yollandı. Xidmətçi tez tapıldı, hətta hadisəni də xatırladı.
– Ortayaşlı, dolubədənli qızdır. Az qala, hər gün buraya gəlib itini gəzdirir, elə həmin gün də gəlmişdi. Sonra sifəti ağappaq ağarmış halda yanıma yüyürdü ki, iti yoxa çıxıb və mən kimisə pekineslə görmüşəmmi. Məgər yadımda qalardı?! Bu parkda istədiyiniz qədər sandıqtulası, hər cinsdən olan itlər – teryerlər, pekineslər, taksalar, bu əyriqıçlar, hətta sürətlə qaçan tazılar da olur. Daha onlara baxmaqdan ürəyim bulanır!
Erkül Puaro fikirli halda başını tərpətdi, sonra “Blumsberi-roud-skver, ev 38” ünvanına üz tutdu.
38, 39 və 40 saylı evlərdə – “Balaklava” mehmanxanası yerləşirdi. Puaro pilləkənlərlə qalxıb qapını açanda yarıqaranlıq vestibüldən burnuna qaynayan kələm və hisə verilmiş siyənək balığının iyi gəldi. Sol tərəfdə qırmızı ağacdan düzəldilmiş masanın üstündə əyilmiş xrizantem, masanın yuxarısında isə üstünə yaşıl mahud parça salınmış məktublar üçün rəf yerləşdirilmişdi. Gördüklərinə dalğın halda göz gəzdirərək Puaro qapını sağ tərəfdən açdı. Qapı uzaqdan balaca masalar və rəngi solmuş kretondan üz çəkilmiş kresloların qoyulduğu mehmanxananı xatırladan otağa aparırdı. Üç nəfər yaşlı qadın və sərt görünüşlü qoca centlmen birdən başlarını qaldırıb acıqla gözlərini çağırılmamış qonağın üzünə zillədilər. Puaro pərt halda geri çəkildi.
O, dəhlizlə gedərək pilləkənlərarası meydançaya çıxdı. Sağ tərəfdə üstündə “Müdiriyyət” yazılmış qapı olan başqa bir dəhliz göründü. Puaro qapını döydü, cavab gəlmədiyini görüb içəri boylandı. Otaqda kağızlar qalaqlanmış masadan başqa heç nə yox idi. Puaro qapını arxasınca örtüb elə həmin dəhlizlə yeməkxanaya üz tutdu.
Çirkli döşlük taxmış qaşqabaqlı bir qız qaşıq və çəngəl­lər yığılmış səbəti daşıyaraq içindəkiləri masaların üstünə düzürdü.
– Bağışlayın, müdiri harada görə bilərəm? – deyə Puaro üzrlü tonla soruşdu.
– Mən bilmirəm, – qız burunaltı donquldandı.
– İdarədə heç kimi tapmadım, – Puaro izah etdi.
– Bilmirəm, bilmirəm, o harada ola bilər.
– Bəs bunu necə aydınlaşdırmaq olar? – Puaro nəzakətli, həm də inadla idi.
Qız ağır-ağır köksünü ötürdü. İşi azmış kimi, bir yandan da...
– Yaxşı, – deyə dişlərinin arasından sözləri süzdü, – indi baxaram.
Puaro qıza təşəkkür edərək bir daha mehmanxana sakinlərinin acıqlı baxışlarına tuş gəlməmək üçün təzədən vestibülə qayıtdı. Qadın paltarının xışıltısı və Devonşir bənövşələrinin ətri müdirənin gəlişindən xəbər verən zaman Puaro üstünə mahud parça salınmış məktublar üçün rəfə baxırdı.
Missis Hart sanki xeyirxahlıq saçırdı.
– Üzr istəyirəm, sizi gözlətmişəm, – deyə ucadan səsləndi. – Sizə otaq lazımdır?
– Hələ ki, yox, – Puaro cavab verdi. – Bilmək istəyirdim, son zamanlar mənim dostum kapitan Kertis bu mehmanxanada qalıbmı?
– Kertis! – missis Hart səsləndi. – Kapitan Kertis? Görəsən, bu adı harada eşitmişdim?
Puaronun açar sözünü gözləmədən qadın təəssüflə başını tərpətdi.
– Belə çıxır ki, kapitan Kertis burada qalmayıb? – Puaro soruşdu.
– Hər halda, son vaxtlar qalmayıb. Amma bu ad mənə tanışdır. Siz dostunuzu təsvir edə bilərsiniz?
– Bu, xeyli çətin məsələdir, – Puaro başını buladı. – Bəs sizin mehmanxanada yaşamayan insanların adına məktublar gəlirmi?
– Əlbəttə.
– Onlarla nə edirsiniz?
– Bir müddət saxlayırıq. Bilirsiniz, adətən, bu onu göstərir ki, məktub göndərilən şəxs tezliklə bizdə qalacaq. Amma məktub və bağlamalar uzun müddət sahibləri tərəfindən alınmadıqda onları poçta qaytarırıq.
– Aydındır, – Puaro fikirli halda başını tərpətdi. Sonra əlavə etdi:
– Bilirsiniz, mən sizin ünvana dostuma məktub gön­dərmişəm.
Missis Hartın üzü işıqlandı:
– İndi hər şey aydın oldu. Görünür, onun adını zərfdə görmüşdüm. Amma bizdə o qədər istefaya çıxmış hərbçilər olur ki... Gəlin baxaq.
Müdirənin nəzərləri rəfə tərəf çevrildi.
– Orda məktub yoxdur, – Puaro dedi.
– Yəqin onu poçtalyona vermişik. Çox təəssüf edirəm. Ümid edirəm, ciddi bir hadisə baş verməyib?
– Yox, yox, narahat olmayın.
Puaro qapıya tərəf yönəldi, amma bənövşə ətri saçan missis Hart yarıyolda onun qabağını kəsdi.
– Birdən dostunuz gəlib çıxsa...
– Çətin ki. Görünür, yanılmışam... Bizdə ən aşağı qiymətlərdir. Nahardan sonrakı qəhvə də mehmanxanada qalmaq xərclərinə daxildir. Gəlin bir neçə nömrəni sizə göstərim.
Puaro çox böyük çətinliklə oradan uzaqlaşa bildi...
5
Ledi Hoqqinin qonaq otağı ilə müqayisədə missis Samuelsonun qonaq otağı daha böyük və təmtəraqlı, həm də yaxşı qızdırılmış idi. Puaro çətinliklə qızılı suya çəkilmiş divardibi masalar və insan boyu hündürlüyündə heykəllərin arasına yerləşə bildi.
Puaroya təkəbbürlə baxan missis Samuelson boyca ledi Hoqqindən hündür idi, gözləri donbalmış, saçları perihidroldan korlanmışdı. Pekinesə Nanki Pu adı vermişdilər. Onun kompanyonu miss Kebl dolubədənli miss Karnabidən fərqli olaraq daha arıq və solğun, amma elə onun kimi söhbətcil, həm də sahibəsinə ehtiramla qulaq asan idi. Onu da bahalı küçüyün itməsinə görə təqsirləndirirdilər.
– Təsəvvürümə gətirə bilmirəm, mister Puaro, bu necə baş verdi. Demək olar, bircə saniyə diqqətim yayınmışdı. “Herrods”un girişində bir dayə məndən saat neçə olduğunu soruşdu...
– Dayə? – Puaro tələsik onun sözünü kəsdi. – Necə dayə?
– Necə deyim, körpə uşaqlı dayə. Çox qəşəng, mehriban uşaq idi! Yanaqları elə çəhrayı idi ki! Hələ bir deyirlər ki, Londonda bir dənə də sağlam körpə yoxdur! Məncə...
– Ellen, – missis Samuelsonun buz kimi soyuq səsi eşidildi.
Miss Kebl qızardı, çeçədi və susdu.
Miss Kebl gözlərini özgəsinin körpəsinə zillədiyi müddətdə isə, – missis Samuelson acı-acı izah etdi, – həmin yaramaz Nanki Punun xaltasını kəsib.
– Hər şey elə tez baş verdi ki, – deyə miss Kebl göz yaşları arasından donquldandı. – Bir də boylananda gördüm ki, bizim erkək yoxdur, yalnız xaltasının qırığı qalıb. İstəyirsiniz onu sizə göstərim, mister Puaro?
– Əsla, – daha bir xaltaya sahib olmaq istəməyən Puaro tələsik cavab verdi. – Belə başa düşdüm ki, hadisədən az sonra siz məktub almısınız?
Zərərçəkənlərin söylədiklərindən aydın oldu ki, hər iki hadisə iki damla su kimi bir-birinə bənzəyir: oğurlanmış itləri qulaqsız və quyruqsuz qoymaq barədə hədə-qorxu məktubu. Yalnız girovu geri qaytarma haqqının məbləği – 300 funt və ünvan fərqli idi. Amma bu dəfə pulları Kensinqton, Klonmel Qardenz, ev 76, Harrinqton mehmanxanası, kapitan Blekliyə göndərmək təklif olunurdu.
– Nanki Pu evə qayıdanda, – missis Samuelson davam etdi, – şəxsən özüm həmin ünvana getdim, mister Puaro. Hər halda, üç yüz funt da üç yüz funtdur.
– Başa düşürəm, madam.
– Mən dərhal vestibüldəki rəfdə öz məktubumu gördüm. Mehmanxananın sahibəsini gözlədiyim vaxt onu gizlicə çantama qoymağa macal tapdım. Bədbəxtlikdən...
– Bədbəxtlikdən, siz onu açanda adi kağız vərəqi tapdınız?
– Hardan bildiniz? – missis Samuelson heyranlıqla Puaroya baxdı.
Puaro çiyinlərini atdı.
– Görünür ki, hörmətli madam, iti qaytarmazdan öncə pulları almağı düşünüb. Bunun üçün ona pulu almaq, sonra zərfin içinə kağız qoymaq və axırda heç kim heç nədən şübhələnməsin deyə məktubu yerinə qoymağı lazım bilib. Bundan başqa, orada kapitan Blekli adlı heç kim yaşamayıb.
Bu sözləri deyib Puaro qımışdı.
– Ərim bu hadisəyə görə çox pərt oldu. Düzünü desəm, az qala acığından zəncir çeynəyirdi.
– Siz... e-e, – məktubu göndərməzdən əvvəl onunla məsləhətləşməmişdiniz?
– Yəqin ki, yox, – miss Samuelson onun sözünü kəsdi və Puaronun sual dolu baxışlarına cavab olaraq izah dedi:
– Mən risk edə bilməzdim. Söhbət puldan gedəndə kişilər özlərini qəribə aparırlar. Güman ki, Cekob polisə xəbər etməyimiz üçün inad edəcəkdi. Heç vaxt! Yazıq Nanki Pu! Kim bilir onun başına nələr gələrdi! Əlbəttə, sonradan hər şeyi ərimə danışdım, axı üç yüz funtun haraya yox olduğunu ona izah etməliydim.
– Bəli, bəli, əlbəttə, – Puaro astadan cavab verdi.
– Heç vaxt onu belə acıqlı görməmişdim. Kişiləri, – missis Samuelson brilyant qolbağını düzəldə-düzəldə dedi, – puldan başqa heç nə maraqlandırmır.
6
Erkül Puaro liftlə qalxaraq ser Cozef Hoqqinin qəbul otağına daxil oldu. Katibə ona vizit kartı göstərən Puaroya izah etdi ki, ser Cozef Hoqqin yenicə azad olub və onu dərhal qəbul edəcək. Bu arada kabinetin qapısı açıldı, içəridən əlində kağızlar tutmuş təkəbbürlü bir sarışın qız çıxdı və yöndəmsiz bığlı adamı – Puaronu nifrət dolu baxışlarla süzərək getdi.
Ser Cozef Hoqqin qırmızı ağacdan düzəldilmiş böyük bir kresloya əyləşdi. Onun çənəsində dodaq boyasının izi qızarırdı.
– Hə, mister Puaro, əyləşin. Yeni xəbər var?
– Məsələ çox sadədir, – Puaro başladı. – Bütün hadisələrdə pulları nə qapıçısı, nə də yükdaşıyanı olan və hər zaman çoxlu sayda kirayənişinlərin, xüsusilə istefaya çıxmış hərbçilərin toplaşdığı ucuz mehmanxanaların ünvanına göndərmək təklif edilirmiş. Orada içəri keçmək asan məsələdir. Yaxud rəfdən məktubu götürmək və ya içindəki pulu çıxarıb yerinə adi kağız qoymaq da mümkündür. Pulların sonrakı taleyinin necə olduğu isə qeyri-müəyyəndir, sonu görünmür.
– Demək istəyirsiniz ki, bu işləri kimin etdiyi haqda təsəvvürünüz yoxdur?
– Yox, niyə ki. Mənim bəzi ideyalarım var. Bunları dəqiqləşdirmək üçün mənə bir neçə gün lazımdır.
– Pis deyil, ser Cozef maraqla Puaroya baxdı. – Yaxşı, bir xəbər çatdırmaq istəsəniz...
– Mən sizin evinizə gələcəyəm.
– Əgər bu işin üstünü açsanız, hesab edərəm ki, siz zəmanəmizin ən yaxşı xəfiyyəsisiniz, – deyə ser Cozef müsahibini həvəsləndirdi.
– “Əgər” ola bilməz. Erkül Puaronun aça bilmədiyi iş yoxdur.
Ser Cozef qımışdı.
– Özünüzə belə əminsiniz?
– Bunu deməyə hər cür əsasım var.
– Eləmi? Bilirsiniz, deyirlər, çox istəyən azdan da olar.
7
Elektrik qızdırıcısının qarşısında oturub onun qüsursuz həndəsi formasına tamaşa edən Erkül Puaro özünün etibarlı xidmətçisi və köməkçisinə tapşırıqlar verdi:
– Hər şeyi başa düşdünüzmü, Corc?
– Əla başa düşdüm, ser.
– Güman etmək olar ki, bura mənzil, yaxud evin ayrıca çıxışı olan bir hissəsidir, müəyyən bir rayonda, Park-Leyndən, cənuba, Kensinqton-Çörçdən şərqə, Naytsbric kazarmalarından qərbə və Fulem-rouddan şimala tərəf yerləşir.
– Sizi yaxşı başa düşdüm, ser.
– Maraqlı məsələdir, – Puaro burnunun altında donquldandı. – Qeyri-adi təşkilatçılıq istedadı hiss olunur, hələ onu demirəm ki, hərəkət edən əsas şəxs – Nermey şiri ətrafdakılar üçün görünməz olaraq qalmaqdadır. Doğrudan da, maraqlı işdir. Amma heyif, istərdim ki, rastıma çıxan müştəri cəlbedici olsun, təəssüf ki, bu müştəri Lyejdəki sabunbişirmə fabrikinin sahibinə – sarışın katibəsi ilə evlənmək xatirinə arvadını zəhərləyib öldürən həmin o şəxsə çox bənzəyir. Bu mənim ilk işlərimdən biri idi.
Corc başını yellədib təmkinlə cavab verdi:
– Bu sarışınlar, ser, çox bəlalara səbəb olurlar.
8
Bu söhbətdən üç gün sonra etibarlı Corc məlumat verdi:
– Budur ünvan, ser.
Puaro ona uzadılan vərəqi aldı.
– Əladır, dostum. Bəs hansı günlərdə?
– Cümə axşamları, ser.
– Bu gün elə cümə axşamıdır. İşi təxirə salmayaq.
Cəmi iyirmi dəqiqədən sonra Erkül Puaro artıq balaca köndələn bir küçədə yerləşən nəzərəçarpmaz çoxmənzilli binanın – Roşolm Mənşnın pilləkənlərini qalxırdı. “Roşolm Mənşn, nömrə 10” ünvanlı mənzil axırıncı, dördüncü mərtəbədə yerləşirdi. Binada lift olmadığından Puaro ensiz vintvarı pilləkənləri dolanmalı oldu. Yuxarıda nəfəsini dərmək üçün dayananda on nömrəli mənzilin qapısından ucadan hürən it səsi eşidildi. Puaro məmnun halda başını yırğalayıb qapının zəngini basdı. İt getdikcə bərkdən hürürdü. Nəhayət, addım səsləri eşidildi, qapı aralandı...
Miss Eymi Karnabi əllərini dolğun sinəsinə sıxaraq qorxu içində geriyə atıldı.
– İçəri girməyə icazə verərsinizmi? – Puaro soruşdu və cavab gözləmədən mənzilə daxil oldu. O, dərhal qonaq otağının açıq qapısına tərəf getdi, miss Karnabi isə ovsunlanmış kimi onun ardınca hərəkət etdi.
Balaca otağa başdan-başa mebel düzülmüşdü, onların arasında isə qaz buxarısına yaxın qoyulmuş divanda uzanmış, cüssəsiz, yaşlı bir ledini çətinliklə seçmək olurdu. Puaronu görəndə divanın üstündən bir pekines sıçrayıb qəribə tərzdə mırıldayaraq onu iyləməyə başladı.
– Aha, – deyə Puaro onu salamladı, – bizim baş qəhrə­manımız! Salam, əziz dostum.
Puaro əyilib əlini ona uzatdı. Küçük ağıllı gözlərini Puarodan çəkmədən onu iylədi.
– Deməli, siz hər şeyi bilirsiniz? – Eymi Karnabi dili dolaşa-dolaşa zəif səslə soruşdu.
– Bəli, mən hər şeyi bilirəm, – Puaro başını tərpətdi. – Belə başa düşmək olar ki, bu sizin bacınızdır?
– Bəli, – Eymi Karnabi qeyri-iradi cavab verdi. – Emili, bu mister Erkül Puarodur.
Heyrətdən nəfəsi daralan Emili Karnabi astadan ah çəkdi.
– Oqastes, – deyə Eymi Karnabi küçüyü çağırdı.
Pekines ona baxıb quyruğunu buladı, sonra Puaronun ovuclarını yoxlamağa davam etdi. Razı qalan küçük yenidən quyruğunu buladı.
Puaro ehtiyatla pekinesi qucağına alıb dizlərinin üstün­də oturtdu.
– Deməli, mənim işim bitdi, – o dedi. – Nemey şiri tutuldu.
– Doğrudanmı, siz hər şeyi bilirsiniz? – Eymi Karnabi quru səslə soruşdu.
– Məncə, hə, – Puaro başını tərpətdi. – Siz Oqastesin köməyilə bütün bu işləri təşkil etmisiniz. Yəni ev sahibəsindən küçüyü alıb buraya gətirmiş, sonra Oqasteslə birlikdə parka getmisiniz. Parkın xidmətçisi, sizi həmişə olduğu kimi pekineslə görüb. Dayə təsdiq edərdi ki, onunla söhbət edən zaman yanınızda pekines olub, kaş ki onu tapa biləydik. Siz isə söhbəti dayandırmadan gizlicə xaltanı kəsmisiniz, sizdən təlim görmüş Oqastes kəsə yolla evə yollanıb. Və bir qədər sonra birdən-birə sanki yenicə ayılıbmış kimi, hay-küy salmış, hönkürüb ağlamış və beləliklə itin oğurlandığını hamıya bildirmisiniz.
Qısa pauzadan sonra miss Karnabi vüqarla qəddini düzəltdi.
– Bəli, hər şey belə olub, – dedi. – Mən... deməyə heç bir sözüm yoxdur.
Divanda uzanıb qalmış əlil qadın astadan ağlamağa başladı.
– Heç nə olmayıb, madmazel? – Puaro maraqlandı.
– Qətiyyən. Mən adi oğruyam və siz məni tapmısınız.
– Bəs özünüzü müdafiə üçün heç nə demək istəmirsiniz? – Puaro təkid etdi.
Eymi Karnabinin solğun yanaqları yüngülcə allandı.
– Mən heç nəyə görə peşman deyiləm, mister Puaro. Siz yaxşı adamsınız, bəlkə məni başa düşərsiniz... Mən... mən, sadəcə, çox qorxurdum...
– Qorxurdunuz?
– Bəli. Centlmen üçün bunu başa düşmək, əlbəttə ki, çətindir, amma bilirsiniz, mən xüsusi istedadı, təhsili olmayan adi qadınam, illərsə ötüb-keçməkdədir. Gələcəyimdən əmin deyiləm. Qara gün üçün ehtiyat saxlaya bilməmişəm, əslində, necə saxlaya bilərdim, axı Emilinin də qayğısını çəkmək lazım idi. İllər hər kəsdən öz payını alır və mənim layiqli iş tapmaq imkanım getdikcə daha da azalır. İndi cavan və zirək adamlara üstünlük verirlər. Özüm kimi neçələrini tanıyıram, balaca bir otaqda yaşayırsan, hətta evi qızdırmağa belə pulun çatmır, münasibətdən-münasibətə yeyirsən, hətta bəzən ev kirayəsinə də pul qalmır. Əlbəttə, qocalar evləri də var, amma nüfuzlu tanışların olmadan oraya yazılmaq mümkündürmü, belə tanışları haradan tapım? Mənim kimilər çoxdur – bədbəxt kompanyonlar, heç kimə lazım olmayan qadınlar, sənətsizlər, qarşıda isə yalnız qorxu...
Miss Karnabinin səsi titrədi, sonra yenə söhbətinə davam etdi:
– Odur ki, biz, bir neçə adam toplaşdıq və mən elə düşündüm ki... Əslinə qalsa, məni bu işə Oqastes qoşdu. Bilirsiniz, əksər insanlar üçün, çinlilər kimi, pekineslərin də hamısı bir-birinə bənzəyir. Əlbəttə, gülməlidir. Oqastesi tanıyanların heç birisi onu nə Nanki Pu, nə Şan Dun, nə də başqa pekineslə dəyişik sala bilməz. Birincisi, o daha ağıllıdır, ikincisi, xeyli qəşəngdir, amma çox insanlar bu fərqi hiss etmirlər. Bu işi ağlıma salan Oqastes, bir də varlı xanımların çoxunun məhz pekines saxlaması qənaəti oldu.
– Görünür, bu, gəlirli müəssisə olub! – Puaro nəzərə çarpdırmadan qımışdı. – Bəs neçə adam var sizin... quldur dəstənizdə? Bəlkə gərək soruşaydım ki, neçə uğurlu əməliyyat keçirmisiniz?
– Şan Dun on altıncı idi, – miss Karnabi doğrusunu söylədi.
– Təbrik edirəm, – qaşlarını qaldırdı. – Görünür, sizin dəstəniz, doğrudan da, hər şeyi əla təşkil edirmiş.
– Təşkilatçılıq Eymidə hər zaman yaxşı alınıb, – deyə Emili Karnabi səs verdi. – Bizim dünyasını dəyişmiş atamız, o, Kellinqtonda, Esseksdə yepiskop köməkçisi idi, – həmişə deyərdi ki, Eymi hər işi mükəmməl planlaşdırır. Xeyriyyə yarmarkalarını, prixod toplantılarını və sairləri də təşkil edən Eymidir.
– Razılaşmaya bilmərəm, – Puaro təzim edərək cavab verdi. – Bir cinayətkar kimi, madmazel, sizə tay ola bilməz.
– Cinayətkar... – Eymi Karnabi öz-özünə pıçıldadı. – Əfsus ki, belədir. Amma... bilirsiniz, mən heç vaxt özümü cinayətkar hiss etməmişəm.
– Bəs kim hesab etmisiniz?
– Siz, əlbəttə ki, haqlısınız. Mən qanunu pozmuşam. Ancaq başa düşün, bilmirəm bunu necə izah edim... Bizi işə götürənlərin hamısı heç də yaxşı adamlar deyil. Götürək elə ledi Hoqqini, bir Allah bilir, mənə olmazın kobud sözlər demək onun üçün heç nədir. Bir dəfə elə bilmişdi ki, tonik acı dadır, onda işarə etdi ki, guya mən həmin içkiyə nəsə səpmişəm. Başqa belə hadisələr də olurdu – Miss Karnabi qızardı. Bilsəydiniz, belə hərəkətlər adama necə ağrılı gəlir. Cavab verə bilmədiyinə görə sanki qəzəbin getdikcə hey yığılır, yığılır...
– Mən sizi yaxşı başa düşürəm.
– Üstəlik, görəndə ki, onlar pulları necə küləyə sovururlar... Hərdən ser Cozef Sitidə işlərinin uğurlu alındığı haqda danışanda mənə vicdansız adam təsiri bağışlayır. Düzdür, maliyyə işlərindən anlayışım yoxdur, amma məncə, bu, tamamilə yalandır. Bütün bunlara görə özümdə deyildim. Düşündüm ki, hətta həmin pulların olmadığının fərqinə varmayan, həmçinin onları halal yolla qazanmayan insanlardan bir qədər pul qoparmaq günah olmaz.
– Müasir Robin Hud! – Puaro öz-özünə deyindi. – Miss Karnabi, nə vaxtsa məktublarınızda təsvir edilən hədə-qorxuları icra etmisiniz?
– Hədə-qorxular?
– Yəni itlərə işgəncə vermisinizmi?
– Nə danışırsınız, – miss Karnabi qorxu içində səsləndi. – Allah, sən saxla! Bu, sadəcə, necə deyim... bədii giriş idi.
– Siz, doğrudan da, bədii və tamamilə inandırıcı insansınız.
– Mən inanırdım ki, bu vasitə təsiredici olacaq. Axı bilirdim Oqasteslə belə rəftar edilsə, mənim başıma nələr gələr. Amma gərək elə hərəkət edəydim ki, xanımların ərləri vaxtından əvvəl xəbər tutmasınlar. Beləcə, hər şey maneəsiz və asanlıqla keçirdi. On haldan doqquzunda pul qoyulmuş məktubu göndərməyi kompanyonlara həvalə edirdilər. Adətən, məktubu səliqə ilə açır, içindəki pulları götürür, zərfə isə adi kağız qoyurduq. İki dəfə isə məktubları xanım sahibələr özləri göndərmişdilər. Onda biz mehmanxanaya gedib məktubları götürməli olduq, vəssalam.
– Bəs uşaqlı dayələr necə, onlar da bədii vasitə idilər?
– Bilirsiniz, müsyö Puaro, hamıya məlumdur ki, qarımış qızlar körpə uşaqları çox sevirlər, ona görə tamamilə təbii idi ki, körpə uşağa heyranlıqla baxan kompanyon dərhal hər şeyi unudar.
Puaro köksünü ötürdü.
– Siz həssas psixoloqsunuz, hər şeyi əla nəzərə almısınız, hər iş yaxşı təşkil edilib. Bununla yanaşı, siz əla aktrisasınız. Mən ledi Hoqqinlə söhbət etdiyim həmin gün heç bir jestlə özünüzü büruzə vermədiniz. Təvazökarlıq etməyin, miss Karnabi, bəlkə də təhsiliniz yoxdur, amma ağıl və işgüzarlığınıza söz ola bilməz.
– Hər halda, ələ keçdim, müsyö Puaro, – deyib miss Karnabi yüngülcə gülümsədi.
– Yalnız mənim sayəmdə, başqa cür ola da bilməzdi. Missis Samuelsonla söhbət edəndə başa düşdüm ki, Şan Dunun oğurlanması oxşar hadisələrdən ibarət seriyalardan biridir. Eyni zamanda, artıq öyrənmişdim ki, nə vaxtsa bir dəfə pekinesi atmısınız və bir xəstə bacınız da var. Mən öz xidmətçimdən müəyyən ərazidə yerləşən və həftədə bir dəfə – istirahət günlərində bacısına baş çəkdiyi xəstə ledi ilə pekinesin yaşadığı balaca mənzili tapmasını xahiş etdim. Görürsünüz, hər şey çox sadədir.
– Siz o qədər lütfkarsınız ki, – Eymi Karnabi sallanmış çiyinlərini düzəltdi, sizdən xahiş etməyə cəsarət edirəm. Bilirəm, cəzamı çəkməliyəm. Yəqin ki, məni həbsxanaya göndərəcəklər. Amma, mister Puaro, bunu başqalarına bildirməmək olarmı? Mən Emili barədə düşünməliyəm, həm də... bizi əvvəlki həyatımıza görə xatırlayan insanları kədərləndirmək istəməzdim. Bir də... Olarmı ki, türmədə başqa bir adla qeyd edilim? Yoxsa mümkün deyil?
– Dayanın, biz daha yaxşı bir şey fikirləşə bilərik, – Puaro cavab verdi. – Amma bir şərtlə: fırıldaq yolu ilə pul qoparmağa son qoymaq lazımdır. Bundan sonra itlər əzab çəkməməlidirlər. Danışdıq?
– Bəli, bəli. Əlbəttə!
– Ledi Hoqqinin pullarını da qaytarmaq lazım gələcək.
Eymi Karnab cəld otağın o biri başına gedərək yazı masasının siyirtməsini açdı, oradakı pulları götürüb Puaroya verdi.
– Bu gün pulları ümumi istifadəyə təhvil verməyə hazırlaşırdım.
Pulları yenidən saydıqdan sonra Puaro ayağa qalxdı.
– Güman edirəm, ser Cozefi sizin əleyhinizə iş qaldırmamağa razı sala biləcəyəm, miss Karnabi.
– Oh, mister Puaro!
Eymi Karnabi əllərini bir-birinə sıxdı. Emili sevincindən qışqırdı. Oqastes hürüb quyruğunu bulamağa başladı.
– Sizə gəldikdə isə, dostum, – deyə Puaro küçüyə mü­­raciət etdi, – bir xüsusiyyətinizi vurğulamaq istər­dim. Bu, gözəgörünməzlik plaşınızdır. Axı heç kim əmə­liy­yatda başqa bir itin iştirak etdiyindən bir dəfə də olsa şübhələnməmişdi. Şir dərisi Oqastesi gözəgörünməz edir. – Bilirsinizmi, mister Puaro, rəvayətə görə, nə vaxtsa pe­ki­neslər şir olmuşlar. Onların ürəkləri də indiyədək şir ürəyidir! – Oqastes, güman etmək olar ki, ledi Hartinqfildin sizə vəsiyyət etdiyi küçükdür. Bəs onu evə tək buraxanda küçələrdəki nəqliyyatdan qorxmursunuz?
– Nə danışırsınız, mister Puaro, Oqastes küçə hərəkəti barədə çox ağıllıdır, hətta birtərəfli hərəkət olan küçənin nə olduğunu da anlayır!
– Elədirsə, – Erkül Puaro gülümsədi, – o, çox adamlardan üstündür!
9
Ser Cozef Puaronu öz iş otağının qarşısında qarşıladı.
– Hə, mister Puaro? İşlər necədir?
– İcazə verin başlanğıc üçün sizə bir sual verim, – deyə Puaro otura-otura cavab verdi. – Cinayətkarın kim olduğunu aşkar etdim və hesab edirəm ki, lazımi qədər sübut göstərə bilərəm, amma bu halda siz, çətin ki, pullarınızı qaytarasınız.
– Nəyə görə? – hirsindən ser Cozefin rəngi qızardı.
– Mən polis işçisi olmadığım üçün iş bütövlükdə müştərinin maraqlarındadır. Düşünürəm ki, pullarınızı sizə qaytara bilərdim, bu şərtlə ki, siz cinayət təhqiqatından imtina edəsiniz.
– Hm. Fikirləşmək lazımdır.
– Özünüz qərar verin. Əslində, cəmiyyətin xoşbəxtliyi naminə cinayətkarın cəzalandırılmasını üstün tutmalısınız. Məncə, əksər insanlar işə məhz belə yanaşmanı bəyənərdilər.
– Gəl bir bəyənməsinlər, – ser Cozef donquldandı, – onların pulları əllərindən çıxmayacaq axı. Kiminsə mənə hiylə gəlməyə çalışdığını görəndə dözə bilmirəm. Bu hələ heç kimə nəsib olmayıb.
– Yaxşı, bəs necə hərəkət edəcəksiniz?
– Təbii ki, pullarımı alacağam! – ser Cozef yumruqlarıyla masanı taqqıldatdı. – Bircə o çatmır ki, kimsə məni aldadıb iki yüz qopartdığına görə lovğalansın.
Puaro ayağa qalxıb masaya yaxınlaşdı, iki yüz funtluq çek yazıb ser Cozefə uzatdı.
– Lənət olsun mənə! – ser Cozef dişlərinin arasından fısıldadı. – Nəhayət, bu əməli kim törədib axı?
– Əgər pulları götürürsünüzsə, – Puaro başını yellədi, – heç bir sual olmamalıdır.
Ser Cozef pulları səliqə ilə qatlayıb cibinə qoydu.
– Təəssüf, amma pulları götürməyim daha yaxşıdır. Sizə nə qədər borcluyam, mister Puaro?
– Çox pul istəməyəcəyəm. Əslində, bu, əhəmiyyətsiz bir iş idi, – deyə Puaro cavab verdi və qısa fasilədən sonra əlavə etdi:
– Son vaxtlar, əsasən, qətl hadisələri ilə məşğul oluram…
Ser Cozef açıq-aşkar ehtiyatlandı.
– Yəqin maraqlı olar? – deyə maraqlandı.
– Vaxtına, düşməyinə baxır. Bilirsiniz, sizinlə görüşümüz mənim yadıma ilk işlərimdən birini saldı. Belçikada olan zaman... Həmin cinayətkar sizə çox bənzəyirdi. O da varlı, sabunbişirmə fabrikinin sahibi idi. Təsəvvür edin, katibəsi ilə evlənmək xatirinə arvadını zəhərləmişdi. Bə-ə-li... Son dərəcə oxşarlıq...
Birdən-birə ser Cozefin dodaqları göyərdi, zəif səslə ufuldadı və yüngülcə yumşaldı, toppuş yanaqlarının qızartısı yoxa çıxdı, nəhayət, bərəlmiş gözlərini məşhur detektivin üzünə zillədi. Titrəyən əli ilə cibini eşələyib oradan çeki çıxartdı, sonra cırıb tikə-tikə etdi.
– Mən bu çeki ləğv edirəm. Hesab edin ki, o sizin qonorarınızdır.
– İcazə verin deyim ki, ser Cozef, qonorar üçün bu məbləğ çoxdur.
– Lap vaxtındadır. İmtina etməyin.
– Nə etməli, bu pulları xeyriyyə fondlarından birinə göndərərəm.
– Hara istəyirsiniz göndərin.
– Məncə, yadınıza salmağa lüzum yoxdur, ser Cozef, – Puaro azca irəliyə əyildi, – sizin vəziyyətinizdə son dərəcə ehtiyatlı olmaq lazımdır.
– Narahat olmayın, – deyə ser Cozef az qala səssiz-səmirsiz cavab verdi. – Mən ehtiyatlı olacağam.
Puaro xudahafizləşdi.
Beləliklə, mən haqlı idim, – deyə o, pilləkənləri düşə-düşə burnunun altında mızıldandı.
10
– Bu dəfə tonikin dadı tamam başqadır, – ledi Hoqqin ərinə dedi. – Zərrə qədər acılıq yoxdur. Görəsən, nədəndir?
– Sən bu aptekçilərdən nə istəyirsən? – ser Cozef acıqlandı. – Hər şeyi başdansovdu hazırlayırlar, ona görə hər dəfə başqa dad verir.
– Yəqin, iş elə bundadır, – deyə ledi Hoqqin tərəddüdlə cavab verdi.
– Ola bilsin ki, bundadır. Başqa nə ola bilər?
– O şəxs Şan Dunla əlaqədar nəsə aydınlaşdıra bildimi?
– Hə. Hələ pullarımı da özümə qaytardı.
– Bəs bu əməli kim törədib?
– Demədi. Bu balaca – Erkül Puaro çox qapalı insandır. Hər halda, daha narahat olmalı heç nə qalmadı.
– Qəribədir, elə deyimi?
Ser Cozef büzüşərək qeyri-iradi ətrafına boylandı, sanki Erkül Puaro burada idi! O, titrəyərək düşünürdü ki, ömrünün sonuna qədər Puaronun gözəgörünməz varlığını yanında hiss edəcək. Ucadan söyləndi:
– Şeytan kimi ağıllıdır bu balaca.
Özlüyündə isə düşündü:
– Cəhənnəm olsun Qreta! Yaraşıqlı bir sarışına görə risk etməyinə dəyərmi!
11
– Oh! – Eymi Karnabi gözlərinə inanmayaraq iki yüz funtluq çeki diqqətlə nəzərdən keçirirdi. – Emili! Emili! – deyə bacısını səslədi. – Qulaq as:
“Hörmətli miss Karnabi! İcazə verin sizin hər hörmətə layiq olan fondunuza öz töhfəmi əlavə edim. Hörmətlə, Erkül Puaro”.
– Eymi, – deyə Emili Karnabi dilləndi, – sənin bəxtin olmazın dərəcədə gətirdi. Gör indi harada ola bilərdin.
– “Vormvud Skrabbs”da, – yox, bəlkə də “Hellouey”də, – Eymi Karnabi mızıldandı. – Amma indi bunlar arxada qaldı, eləmi, Oqastes? Daha ananla, yaxud ananın rəfiqələri ilə birlikdə parka getməyəcək, balaca qayçı ilə xaltaları kəsməyəcəksən.
Onun gözləri yüngül peşmançılıq qığılcımı saçdı.
– Mehriban Oqastes! – deyə qadın köksünü ötürdü. – Heyif! O elə ağıllı küçükdür ki, nə istəsən öyrətmək olar...